Wydrukuj tę stronę
czwartek, 27 February 2014 11:01

Zaskarżalność uzasadnienia orzeczenia w polskim prawie

Możliwość zaskarżenia uzasadnienia orzeczenia w polskim prawie dopuszczalna jest jedynie w postępowaniu karnym. Regulacja ta zawarta jest wprost w zd. 2 art. 425 § 2 KPK.

Wskazania wymaga, że możliwość ta dotyczy tylko orzeczenia wydanego w pierwszej instancji, ponieważ art. 519 KPK regulujący zakres zaskarżenia prawomocnego wyroku sądu odwoławczego kasacją wprost w zd. 2 wyłącza stosowanie art. 425 § 2 KPK. 

Zgodnie z obowiązującą zasadą aby skutecznie wnieść środek odwoławczy od uzasadnienia skarżący musi posiadać gravamen co oznacza, że treść uzasadnienia narusza prawo lub szkodzi jego interesom (nie dotyczy to oskarżyciela publicznego – art. 425 § 3 KPK). Zaznaczyć należy, że wniesienie środka odwoławczego od samego uzasadnienia możliwe jest jedynie wówczas, gdy skarżący nie kwestionuje samego rozstrzygnięcia Sądu. W doktrynie podnosi się, że „przedmiotem zaskarżenia nie mogą być ustalenia faktyczne będące podstawą rozstrzygnięć. Kwestionowanie ustaleń odnoszących się do znamion przestępstwa i związanego z nimi opisu przypisanego czynu oraz ustaleń co do dokonanej wykładni prawa również stanowi zaskarżenie orzeczenia.” (LexPolonica nr 6700206. Stan prawny 2013-12-29 Postępowanie odwoławcze w sprawach karnych. Komentarz. Orzecznictwo, Świecki Dariusz).

W apelacji od uzasadnienia podważyć można sformułowania oraz dokonane przez Sąd oceny, krzywdzące dla skarżącego z uwagi na użyte zwroty, które na podstawie art. 424 KPK nie powinny znaleźć się w uzasadnieniu.

Przy zaskarżeniu uzasadnienia przez profesjonalistów wymaga się aby wskazane były zarzuty. Sąd odwoławczy potwierdzając podniesione zarzuty nie może natomiast uchylić uzasadnienia i przekazać w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania.

Doktryna wykształciła dwa stanowiska dotyczące formy rozstrzygnięcia w zakresie rozpoznania apelacji od uzasadnienia. „Według pierwszego sąd w momencie potwierdzenia zarzutów podnoszonych powinien dokonać korekty uzasadnienia w wyroku po przeprowadzeniu rozprawy. Wynika to z uznania, że choć uzasadnienie nie jest częścią składową wyroku i stanowi odrębny akt procesowy, to jednak ściśle powiązany z orzeczeniem (uchw. SN z 20.10.1999 r., I KZP 33/99, OSNKW 1999, Nr 11-12, poz. 71; zob. więcej Hofmański i in., Komentarz, s. 717-718; D. Świecki, Apelacja, s. 249-251; S. Steinborn, Glosa do uchw. SN z 10.10.1999 r., I KZP 33/99, OSNKW 1999, Nr 11-12, poz. 71, OSP 2000, Nr 7-8, s. 120). Kolejne zaś stanowisko podzielane przez orzecznictwo i część przedstawicieli doktryny rozstrzygnięcie merytoryczne apelacji od uzasadnienia wyroku zapada po przeprowadzeniu rozprawy w formie postanowienia (post. SN z 30.6.2011 r., SNO 28/11, niepubl., uchw. SN z 26.8.2004 r., I KZP 15/04, OSNKW-R 2004, Nr 1, poz. 1468; uchw. SN z 10.10.1999 r., I KZP 33/99, OSNKW 1999, Nr 11-12, poz. 71, z glosą aprobującą A. Murzynowskiego, OSP 2000, Nr 7-8, s. 120)” (dr Katarzyna T. Boratyńska, dr hab. Adam Górski, dr hab. Andrzej Sakowicz, dr Andrzej Ważny Kodeks postępowania karnego. Komentarz , 2013 Legalis)”.

Zarówno polska procedura cywilna jak i administracyjna nie przewiduje możliwości zaskarżenia samego uzasadnienia orzeczenia.